Trong bối cảnh kinh doanh toàn cầu hiện nay, sự bất ổn, không chắc chắn, phức tạp và mơ hồ (VUCA) đang buộc các doanh nghiệp thành công trên thế giới và tại Việt Nam phải thực hiện những chuyển đổi chiến lược sâu rộng về kinh doanh và phát triển bền vững. Việc chỉ tập trung vào tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận trong ngắn hạn không còn phù hợp; thay vào đó, các doanh nghiệp này đang nhắm đến các mục tiêu dài hạn hơn như thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất, tăng cường khả năng thích ứng và phát triển bền vững. Nói cách khác, các doanh nghiệp thành công toàn cầu và Việt Nam đang phải chuyển đổi chiến lược kinh doanh từ mô hình tận thu giá trị (value extraction model) sang mô hình kiến tạo giá trị (value creation model) để mang lại các giá trị bền vững, dài hạn cho doanh nghiệp, cho cổ đông, cho người lao động và cho xã hội.
Nhằm ghi nhận và tôn vinh những nỗ lực này, Viet Research phối hợp cùng Báo Đầu tư thực hiện Chương trình Nghiên cứu toàn quốc về các Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam, xác định và công bố danh sách Top 500 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2024 (Value500) và danh sách Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2024 trong các ngành kinh tế trọng điểm (Value10) dựa trên việc nghiên cứu, đánh giá các chỉ tiêu đối với từng doanh nghiệp. Các nhóm tiêu chí bao gồm: Đánh giá về quy mô và tốc độ tăng trưởng; Đánh giá về lợi nhuận và đóng góp cho ngân sách; Đánh giá về tạo việc làm và thu nhập cho người lao động; Đánh giá về các tiêu chí ESG và đổi mới sáng tạo.
Danh sách đầy đủ Value500, Value10 và phương pháp nghiên cứu được đăng tải trên Cổng thông tin của Chương trình: www.value500.vn. và www.value10.vn.
Danh sách Top 20 Doanh nghiệp Value500 năm 2024
Nguồn: Kết quả khảo sát và nghiên cứu các doanh nghiệp Value500 của Viet Research
Chân dung các doanh nghiệp Value500 và Value10 năm 2024
Value500 và Value10 là cộng đồng doanh nghiệp có tầm ảnh hưởng, là các doanh nghiệp trụ cột của nền kinh tế Việt Nam, không chỉ đã đạt được những thành công trong hoạt động sản xuất kinh doanh, đóng góp ngân sách, mà còn là những người tiên phong trong việc định hình xu hướng phát triển bền vững, đổi mới sáng tạo, tạo việc làm và phát triển nguồn nhân lực cho xã hội, qua đó giúp nâng cao năng lực cạnh tranh, đem lại giá trị cho cổ đông, các bên liên quan và toàn xã hội. Việc nghiên cứu, đánh giá và vinh danh các công ty này không chỉ là một sự công nhận xứng đáng cho những nỗ lực của doanh nghiệp mà còn là nguồn cảm hứng cho các doanh nghiệp khác cùng hướng tới mục tiêu phát triển dài hạn, bền vững và tạo dựng giá trị cho xã hội.
Các doanh nghiệp trong Value500 tập trung chủ yếu vào 8 nhóm ngành chính gồm: Thực phẩm – Đồ uống (13%), Ngân hàng – Tài chính (11,2%), Logistics (8,8%), Vật liệu xây dựng (7,4%), Bất động sản (6,2%), Bảo hiểm (5,4%), Xây dựng (5,4%) và Dược (5,2%).
Nguồn: Kết quả khảo sát và nghiên cứu các doanh nghiệp Value500 của Viet Research
Nguồn: Kết quả khảo sát và nghiên cứu các doanh nghiệp Value500 của Viet Research
Về quy mô và tốc độ tăng trưởng
Tổng doanh thu năm 2023 của các doanh nghiệp trong Top 500 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam năm 2024 đạt hơn 9 triệu tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng doanh thu bình quân giai đoạn 2021 – 2023 là 84,2%.
Năng lượng – Dầu khí dẫn đầu về doanh thu trong bảng Value500 năm 2024 với hơn 1.939 nghìn tỷ đồng, tiếp đến là các ngành như Điện tử, Ngân hàng – Tài chính, Thực phẩm – Đồ uống, …
Trong Top 20 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam quy tụ các doanh nghiệp đạt doanh thu năm 2023 trên 33 nghìn tỷ với tổng doanh thu đạt 4.117 nghìn tỷ đồng (chiếm 45,7% tổng doanh thu của toàn bảng). Nhiều doanh nghiệp trong Top 20 cũng là những tên tuổi xuất hiện trong bảng xếp hạng danh tiếng Fortune 500 khu vực Đông Nam Á năm 2024 như Petrolimex, Agribank, BIDV, Vingroup, VietinBank, Hoà Phát, Masan, FPT,…
Kết quả khảo sát các doanh nghiệp Value500 và Value10 năm 2024 cho thấy đa phần các doanh nghiệp thể hiện sự lạc quan về triển vọng tăng trưởng doanh thu. Cụ thể, có 93,1% doanh nghiệp dự kiến doanh thu sẽ tăng so với năm trước, trong đó 34,5% doanh nghiệp tăng doanh thu từ 15-30%.
Về lợi nhuận và đóng góp cho ngân sách
Ngân hàng – Tài chính là ngành có lợi nhuận sau thuế lớn nhất trong danh sách Value500 năm 2024 với gần 253 nghìn tỷ đồng. Tiếp đến là các ngành Năng lượng – Dầu khí, Công nghệ thông tin – Viễn thông, Bất động sản,… Điều này phần nào cho thấy doanh nghiệp trong các nhóm ngành này đã chứng tỏ khả năng tối ưu hoá chi phí và hiệu quả hoạt động của mình. Riêng trong Top 20 doanh nghiệp đầu bảng có lợi nhuận sau thuế năm 2023 đạt 332,7 nghìn tỷ đồng (chiếm 47,3% tổng lợi nhuận của toàn bảng).
Đối với triển vọng tăng trưởng lợi nhuận, có 82,7% doanh nghiệp trong khảo sát doanh nghiệp Value500, Value10 của Viet Research cho biết triển vọng lợi nhuận tăng, cụ thể có 37,9% doanh nghiệp triển vọng tăng ít hơn 15%, 27,6% doanh nghiệp tăng từ 15-30% và 17,2% doanh nghiệp tăng trên 30%.
Tổng đóng góp cho ngân sách Nhà nước trong năm 2023 của các doanh nghiệp Value500 là 551,1 nghìn tỷ đồng, tương ứng chiếm tỷ trọng 32,1% trong tổng thu ngân sách Nhà nước năm 2023 theo ghi nhận của Tổng cục Thống kê (ước đạt 1.717,8 nghìn tỷ đồng) trong đó riêng Top 20 doanh nghiệp đầu bảng đóng góp cho ngân sách Nhà nước là 298,5 nghìn tỷ đồng. Ngành Năng lượng – Dầu khí đóng vai trò quan trọng nhất trong việc đóng góp vào ngân sách Nhà nước năm 2023, tiếp đến là các ngành Logistics, Ngân hàng – Tài chính, Công nghệ thông tin – Viễn thông, … trong bảng Value500. Đây là nguồn thu truyền thống và ổn định, góp phần cân đối ngân sách quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh biến động giá dầu toàn cầu có thể ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thu này.
Về tạo việc làm và thu nhập cho người lao động
Các doanh nghiệp tạo giá trị đóng vai trò quan trọng trong việc tạo công ăn việc làm, thúc đẩy phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống. Những doanh nghiệp này không chỉ tập trung vào lợi nhuận mà còn chú trọng đến việc phát triển bền vững, bao gồm việc đào tạo, phát triển kỹ năng cho người lao động, và đảm bảo môi trường làm việc tốt. Trong năm 2023, các doanh nghiệp trong Value500 đã tạo việc làm cho gần 1,9 triệu lao động, thu nhập bình quân của lao động trong năm là 20,3 triệu đồng/tháng, cao hơn đáng kể so với thu nhập bình quân cả nước do Tổng cục Thống kê công bố là 7,1 triệu đồng/tháng. Tính riêng Top 20 doanh nghiệp đầu bảng Value500 năm 2024 tạo ra việc làm cho 657.244 lao động với mức thu nhập bình quân là 28,7 triệu đồng/người/tháng. Những điều này cho thấy mặc dù chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ về số lượng doanh nghiệp trong toàn nền kinh tế, song những đóng góp của các doanh nghiệp Value500 đã thể hiện rõ vai trò trụ cột quan trọng của nền kinh tế.
Qua khảo sát các doanh nghiệp Value500, Value10 năm 2024 cũng cho thấy vai trò nổi bật của các doanh nghiệp Value500 và Value10 trong tạo công ăn việc làm tựu trung trong 4 lĩnh vực bao gồm:
Tạo việc làm trực tiếp: Các doanh nghiệp này cung cấp nhiều việc làm ổn định cho người lao động ở nhiều lĩnh vực khác nhau, từ sản xuất, dịch vụ đến công nghệ cao. Điều này giúp giảm tỷ lệ thất nghiệp và tăng thu nhập cho người dân.
Thúc đẩy phát triển kỹ năng và nguồn nhân lực: Doanh nghiệp tạo giá trị thường đầu tư vào đào tạo và phát triển kỹ năng cho nhân viên, giúp nâng cao năng suất lao động và cải thiện chất lượng nguồn nhân lực. Điều này không chỉ có lợi cho doanh nghiệp mà còn góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho nền kinh tế.
Tác động lan tỏa: Khi doanh nghiệp phát triển, họ không chỉ tạo ra công ăn việc làm trực tiếp mà còn gián tiếp thông qua việc phát triển chuỗi cung ứng, dịch vụ hỗ trợ và các ngành liên quan. Điều này tạo ra một mạng lưới việc làm rộng lớn hơn, từ đó hỗ trợ nền kinh tế phát triển toàn diện.
Đóng góp vào an sinh xã hội: Các doanh nghiệp tạo giá trị thường có các chính sách phúc lợi tốt cho nhân viên, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người lao động và gia đình họ. Điều này không chỉ đảm bảo sự ổn định cho doanh nghiệp mà còn đóng góp tích cực vào xã hội.
Về cam kết ESG và đổi mới sáng tạo
Cam kết và tích hợp ESG vào chiến lược kinh doanh
Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG) đã trở thành một ưu tiên hàng đầu trên toàn cầu, thu hút sự quan tâm mạnh mẽ từ các nhà đầu tư, khách hàng, cơ quan quản lý và các bên liên quan. Tại Việt Nam, việc cam kết và áp dụng ESG không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín, giảm thiểu rủi ro và tối ưu hoá hiệu quả hoạt động, mà còn thu hút vốn đầu tư, mở rộng thị trường và đóng góp vào các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) của quốc gia. Cam kết của Việt Nam đối với Chương trình nghị sự 2030 càng khẳng định tầm quan trọng của ESG trong việc đạt được các tiêu chuẩn quốc tế và phù hợp với các SDGs của Liên Hợp Quốc.
Có đến hơn 90% doanh nghiệp trong Danh sách Value500, Value10 năm 2024 đã cam kết về ESG trong 3-5 năm tới. Đồng thời, việc tích hợp các tiêu chí ESG vào chiến lược kinh doanh đang trở thành xu hướng chủ đạo trong các doanh nghiệp Value500, Value 10. Hơn 96% trong số các doanh nghiệp tham gia khảo sát của Viet Research đã có định hướng rõ ràng về việc đưa các tiêu chí này vào các hoạt động chiến lược, thể hiện sự cam kết trong việc phát triển bền vững và quản trị minh bạch. Trong đó, 79,3% doanh nghiệp đã triển khai các hoạt động giảm thiểu tác động môi trường như đánh giá và quản lý rủi ro tác động lên biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính.
Đối với xã hội và cộng đồng, sự tham gia tích cực vào các chương trình giáo dục, y tế và phát triển cộng đồng của các doanh nghiệp là một điểm sáng. Theo khảo sát, 96,7% doanh nghiệp đã đóng góp vào các chương trình xã hội, từ tạo việc làm cho cộng đồng địa phương đến tài trợ các hoạt động từ thiện. Các doanh nghiệp đã tích cực tạo ra cơ hội việc làm và đào tạo nâng cao kỹ năng cho người lao động, đồng thời thực hiện các biện pháp để tăng cường phúc lợi xã hội và tạo dựng mối quan hệ chặt chẽ với cộng đồng.
Đối với cổ đông và các bên liên quan, minh bạch tài chính là một yếu tố được chú trọng hàng đầu. 96,5% doanh nghiệp đã thực hiện việc quản trị tài chính minh bạch và cung cấp thông tin kịp thời cho cổ đông, góp phần củng cố niềm tin và mối quan hệ hợp tác lâu dài. Bên cạnh đó, 93,1% doanh nghiệp đã cam kết liên tục đổi mới và phát triển sản phẩm để đáp ứng nhu cầu thị trường, trong khi 86,2% doanh nghiệp đã thực hiện chi trả cổ tức ổn định và đảm bảo lợi ích tài chính lâu dài cho cổ đông.
Các giải pháp, sáng kiến và chính sách nhằm đạt được các mục tiêu ESG
Theo khảo sát của Viet Research, các doanh nghiệp Value500 và Value10 đã và đang thực hiện nhiều nhóm giải pháp, sáng kiến và chính sách để đạt được các mục tiêu liên quan đến Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG). Cụ thể, 96,5% doanh nghiệp đã thực hiện các chương trình trách nhiệm xã hội (CSR), 82,7% doanh nghiệp đang cải tiến sản phẩm và dịch vụ để thân thiện hơn với môi trường, đồng thời 75,9% doanh nghiệp đã xây dựng các chiến lược tăng trưởng dài hạn để đảm bảo lợi nhuận bền vững cho cổ đông.
Ngoài ra, 72,4% doanh nghiệp đã tích hợp các nguyên tắc phát triển bền vững vào toàn bộ hoạt động kinh doanh. Cùng với đó, 68,9% các doanh nghiệp đã đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D) để phát triển các giải pháp công nghệ mới. Việc ứng dụng công nghệ cũng được đẩy mạnh với 56,7% doanh nghiệp sử dụng AI, Big Data và IoT để tối ưu hoá quy trình sản xuất và quản lý. Đáng chú ý, hơn một nửa tổng số doanh nghiệp tham gia khảo sát (55,2%) đã thiết lập các quỹ dự phòng để ứng phó với các tình huống khẩn cấp, giúp duy trì sự ổn định và bền vững trong hoạt động kinh doanh.
Đối với các biện pháp quản lý năng lượng và tài nguyên hiệu quả chỉ có 46,6% doanh nghiệp đã áp dụng thành công, đây là lĩnh vực mà nhiều doanh nghiệp vẫn chưa tối ưu hoá được. Đây là bài toán mà các doanh nghiệp cần nhanh chóng giải quyết vì việc quản lý tốt năng lượng và tài nguyên không chỉ giúp giảm thiểu tác động môi trường mà còn cải thiện hiệu quả kinh doanh và giảm chi phí vận hành cho doanh nghiệp.
Các hoạt động Đổi mới sáng tạo
Đầu tư vào đổi mới sáng tạo đang được xem là yếu tố then chốt trong các doanh nghiệp Value500 và Value10 với 43,3% doanh nghiệp dự kiến giữ nguyên ngân sách cho đổi mới và 26,7% có kế hoạch tăng ngân sách này. Các doanh nghiệp đã tích cực triển khai các công nghệ mới như bảo vệ dữ liệu, phần mềm quản trị doanh nghiệp (ERP) và trí tuệ nhân tạo (AI) để cải thiện hiệu suất và khả năng cạnh tranh. Theo kết quả khảo sát có tới 82,8% doanh nghiệp đã áp dụng công nghệ bảo vệ dữ liệu và tăng cường an ninh mạng, 79,3% doanh nghiệp đã triển khai các phần mềm quản trị doanh nghiệp cho thấy một xu hướng chuyển dịch mạnh mẽ trong việc tận dụng công nghệ số để nâng cao hiệu quả quản lý. Cùng với đó, các doanh nghiệp cũng rất chú trọng triển khai các công nghệ về bảo mật trên nền tảng số và lưu trữ điện toán đám mây. Kết quả khảo sát cho thấy có 72,4% doanh nghiệp đã triển khai các công nghệ nâng cấp bảo mật trên nền tảng số và 65,5% doanh nghiệp đã triển khai sử dụng công nghệ điện toán đám mây. Việc nắm bắt và triển khai các công nghệ mới giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động và tạo ra những lợi thế cạnh tranh bền vững trong một môi trường kinh doanh ngày càng phức tạp với tính cạnh tranh cao.
6 ưu tiên của các doanh nghiệp Value500, Value10 nhằm duy trì vị thế và vai trò trong tương lai
Nguồn: Kết quả khảo sát và nghiên cứu các doanh nghiệp Value500, Value10 của Viet Research
Nền kinh tế Việt Nam, hoà cùng xu thế chung toàn cầu, đang trải qua những chuyển đổi rất quan trọng, đó là tăng năng suất, tăng hiệu quả, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và hướng tới xã hội hài hoà, không ai bị bỏ lại phía sau. Để tồn tại và thành công, các doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam Không tránh khỏi phải tiến hành những chuyển đổi chiến lược sâu sắc để hướng tới các mục tiêu dài hạn hơn như tăng năng suất, tăng tính thích ứng và tăng khả năng phát triển bền vững.
Để tạo ra giá trị dài hạn cho cổ đông, người lao động và xã hội, các lãnh đạo doanh nghiệp buộc phải đối mặt với những sự đánh đổi, nên ưu tiên tạo ra giá trị dài hạn dựa trên lợi thế mà điều này mang lại cho việc phân bổ nguồn lực và tiềm lực tài chính của doanh nghiệp mình. Nhận xét về điều này, GS.TS Trần Thọ Đạt, Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành Kinh tế Việt Nam cho biết, để cân bằng giữa việc tối đa hoá lợi nhuận và thực hiện trách nhiệm xã hội, doanh nghiệp Value500 và Value10 cần xem việc cân bằng này không chỉ là xác định lại bài toán tối đa hoá lợi nhuận về mặt tài chính khi tính “thêm” các yếu tố về môi trường, xã hội và quản trị liên quan đến trách nhiệm xã hội của mình và sự cân bằng này cần có cách tiếp cận toàn diện hơn, đó là sự thay đổi nhận thức từ triết lý rất thông dụng của “kinh doanh truyền thống là vì lợi nhuận” sang “kinh doanh hài hoà lợi ích của các bên có liên quan”.
Lễ Công bố và Vinh danh các doanh nghiệp trong Danh sách Top 500 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2024 (Value500), Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2024 trong các ngành kinh tế trọng điểm sẽ được tổ chức trong khuôn khổ Diễn đàn Doanh nghiệp tạo giá trị – Những cột trụ hàng đầu của nền Kinh tế Việt Nam 2024 với chủ đề: Tạo dựng giá trị để trường tồn tại Khách sạn Pullman, Hà Nội vào tháng 11 năm 2024 và được đăng tải tại cổng thông tin của Chương trình https://value500.vn, https://value10.vn/ và trên các kênh truyền thông đại chúng.